Εισερχόμενος στην όγδοη δεκαετία από την ίδρυσή του, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών θα έχει από τον Ιανουάριο ως επικεφαλής ένα πρόσωπο που έχει προσφέρει επί πολλά χρόνια τις υπηρεσίες του σε αυτόν.

Έχοντας υπηρετήσει την τελευταία δεκαετία ως Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Γκουτέρες αναλαμβάνει τα ηνία σε μια κρίσιμη περίοδο για τον Οργανισμό, όπου οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο κόσμος είναι πολλές.

Η ίδρυση και οι αρχές του ΟΗΕ

Ήταν Οκτώβριος του 1945, λίγο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν 51 χώρες δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν την ειρήνη μέσα από τη διεθνή συνεργασία και τη συλλογική ασφάλεια.

Είχε προηγηθεί ο θάνατος πάνω από 200.000 πολιτών στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι από την ρίψη ατομικών βομβών.

Σήμερα 193 είναι τα κράτη μέλη του ΟΗΕ που σύμφωνα με τον Καταστατικό του Χάρτη, έχει τέσσερις σκοπούς: τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ των εθνών, τη συνεργασία για την επίλυση των διεθνών προβλημάτων, την προώθηση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εναρμόνιση των δράσεων των κρατών.

Όμως ο Ψυχρός Πόλεμος αρχικά και μετά από αυτόν κυρίως όσα συνέβησαν στον πόλεμο της Βοσνίας και πλέον της Συρίας αυξάνουν την κριτική για την ανικανότητα του Οργανισμού να προστατεύσει τους πολίτες.

Σήμερα αυτή η κριτική εστιάζεται στα όσα συμβαίνουν στο μαρτυρικό Χαλέπι, οι κάτοικοι του οποίου έχουν γίνει το σύμβολο του συριακού εμφυλίου.

Η ανάγκη εκσυγχρονισμού του Συμβουλίου Ασφαλείας

Όταν το 2005 ο Κόφι Ανάν εγκατέλειψε το πόστο του ΓΓ του ΟΗΕ για να τον διαδεχθεί ο Μπαν Κι-μουν, έκανε μια έκκληση. «Καλώ τα κράτη μέλη να κάνουν το Συμβούλιο Ασφαλείας να έχει μια ευρύτερη εκπροσώπηση της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της και προτείνω το ανανεωμένο Συμβούλιο Ασφαλείας να καταστήσει ξεκάθαρες με ένα ψήφισμα τις αρχές με βάση τις οποίες θα αποφασίζει πότε επιτρέπεται η χρήση βίας και πότε όχι», είχε πει ο Κόφι Ανάν.

Μήνες ολόκληρους το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εμφανίζεται διχασμένο στην περίπτωση της συριακής κρίσης, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν και με τόσες άλλες.

Αυτή τη στιγμή έχει δεκαπέντε μέλη, δέκα που εκλέγονται ανά διετία και τα πέντε μόνιμα που έχουν το δικαίωμα αρνησικυρίας (Γαλλία, ΗΠΑ, Βρετανία, Κίνα, Ρωσία). Ένα δικό τους βέτο αρκεί για να μην ληφθεί μια απόφαση.

Στις προτάσεις που έχουν πέσει είναι ένα Συμβούλιο Ασφαλείας 25 μελών, όπου τα μόνιμα θα αυξηθούν σε 11 με την Ινδία, την Βραζιλία, την Γερμανία, την Ιαπωνία και δυο αφρικανικές χώρες, με στόχο επίσης να υπάρχει μεγαλύτερη γεωγραφική αντιπροσώπευση.

Παράλληλα, αρκετές φωνές ακούγονται για την ανάγκη να καταργηθεί το βέτο, στο οποίο πολλές φορές γίνεται κατάχρηση από ορισμένες χώρες με αποτέλεσμα όλες οι προσπάθειες να οδηγούνται σε αδιέξοδο και να μην βρίσκονται λύσεις.

«Το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν ήταν σε θέση να λάβει κάποια απόφαση σε σχέση με την ανάσχεση των δράσεων στο ανατολικό Χαλέπι την περασμένη εβδομάδα