در سال ۲۰۰۸ میلادی حدود ۲۲۶ هزار نفر از اتحادیه اروپا تقاضای پناهندگی کردند. این تعداد سال گذشته دوبرابر شد. آلمان تاکنون یک سوم این پناهندگان را پذیرفته است. در سال ۲۰۱۴ دویست هزار نفر از این کشور تقاضای پناهندگی کردند. این میزان بیشترین تعداد تقاضای پناهندگی طی بیست سال گذشته است. اما آیا شهرهای مختلف آلمان آمادگی پذیرفتن این پناهجویان را دارند و می توانند با این وضعیت کنار بیایند؟

مدرسه “ ایپدیز” در محله ای از هامبورگ واقع شده که افراد زیادی از ملیتهای مختلف را در خود جای داده است. عده بسیاری همین چند ماه پیش به اینجا آمده اند. پناهجویانی از سوریه، سومالی، اریتره. بیشتر این افراد زبان آلمانی نمی دانند.

امسال در این مدرسه جشن کریسمس، همراه با موسیقی برای کودکان پناهجویان برگزار شد. یکی از آموزگاران مدرسه می گوید: «موسیقی زبان جهانی است. ما در مدرسه مان به موسیقی توجه زیادی می کنیم. موسیقی مردم، فرهنگها و مذاهب را به هم پیوند می زند. طی چند روز آینده برای کودکان پناهجو کلاسهای آمادگی و همان موقع طرح بزرگ موسیقی برگزار کنیم. پیام ما به آنها این است: به اینجا خوش آمدید.»

ترس از پناهجویان در آلمان

با این حال، در تمام شهرهای آلمان از پناهجویان استقبال نمی شود. عده ای از شهروندان با گرایشهای راست، در شهر درسدن، در جنوب شرق آلمان، اعتراضات هفتگی براه انداخته اند. آنها هر دوشنبه علیه پذیرفتن پناهجویان در آلمان، و علیه آنچه «اسلامی کردن اروپا» می نامند، دست به تظاهرات می زنند. این اعتراضات از اواسط پاییز گذشته آغاز شده است. در ابتدا تعداد تظاهرکنندگان کم بود، اما امروز خیابانهای درسدن مملو از جمعیت است.

هایکو هابه برای اداره امور مربوط به پناهندگان کار می کند و به پناهجویان مشاوره حقوقی می دهد. او تظاهرات دست راستیها را «معجونی مسموم برخاسته از ترس» می نامد.

هابه واقعیتها و ترسهای موجود را کنار هم می گذارد و می گوید: «آلمان را خطر فروپاشی تهدید نمی کند. درست برعکس، اقتصاد ما خیلی قوی است. می توانیم بدون مشکل پناهجو بپذیریم. کشورهای همسایه سوریه در سه سال گذشته، سه میلیون پناهنده را در خود جای داده اند. آلمان امسال فقط ۲۰۰هزار نفر پناهجو پذیرفته است. بعد چه می شود؟ مردم علیه پناهجویان تظاهرات می کنند. این شرم آور است.»

خوشامدگویی به پناهجویان

از پاییز گذشته تا کنون، ماهانه حدود یکهزار پناهجو به هامبورگ، در شمال آلمان وارد می شوند. در شرایط اضطراری موجود، چادرها و کانتینرهایی برای اسکان این افراد برپا شده است. پارکینگ بزرگی در این شهر، بیش از ۱۳۰۰ تازه وارد را در خود جای داده است. در بسیاری از شهرهای آلمان، کارگران ساختمانی مشغول آماده کردن پناهگاه های جدید هستند.

هرمان هارت برای شورای پناه جویان آلمان کار می کند. این شورا، شبکه ای اجتماعی و مستقل از ساختارهای دولتی است. وی قصد دارد در پایان ماه ژانویه تظاهراتی خیابانی برای دفاع از حقوق پناهجویان براه بیاندازد. از نظر هارت، هامبورگ باید خانه های بیشتری را به اسکان عمومی این افراد اختصاص دهد. اما درکوتاه مدت، نیاز به تصمیم گیری های فوری هست.

وی می افزاید: «نمی توانید مردم را مثل کالا در کانتینر بگذارید. زیر چادر هم نباید رهایشان کنید. در هامبورگ ۲۳۰۰ آپارتمان و واحد مسکونی خالی وجود دارد و هزارها مترمربع فضای اداری هست که کسی استفاده نمی کند. می شود اینها را تبدیل به جایی برای سکونت کرد و این پناهجویان را سکنی داد. از سال ۲۰۱۱ میلادی قانونی در هامبورگ تصویب شده است که طبق آن شهرداری می تواند در وضعیت های اضطراری، فضاهای قابل سکونت را در اختیار خود بگیرد.»

کمک به متقاضیان پناهندگی در آلمان از طریق صفحات شبکه های اجتماعی

از سوی دیگر، در محله کارگرنشین در جنوب هامبورگ، چند پناهگاه اضطراری ساخته شده است. حس همبستگی هنوز هم دراینجا معنی می دهد: ساکنان محله صفحه ای در فیسبوک ساخته و در آن تقاضای کمک نقدی و غیر نقدی کرده اند. درخواست کمک با استقبال بسیاری از ساکنان منطقه روبرو شده است: در عرض چند ساعت، چند صد نفر به این گروه فیسبوک ملحق شدند.

روند پناهندگی اغلب طولانی است وصبر و انتظار زیادی می طلبد. مددکارهای اجتماعی می گویند که از این زمان انتظار می توان برای آموختن زبان آلمانی استفاده کرد. به این منظور در صفحه فیسبوک از داوطلبان آموزش به زبان آلمانی دعوت شده است.

یادگیری زبان آلمانی، اولین درخواست پناهجویان

کسبانا کلاین، آلمانی مسلمان و عضو حزب سوسیال دموکرات است. وی در زمان فراغتش شبکه ای محلی را برای کمک به پناهجویان اداره می کند. کلاین می گوید که پناهجویان به جز پوشاک نیازهای دیگر هم دارند.

وی می افزاید: « کلاس زبان آلمانی ترتیب دادیم. پناهجویان پیش از اینکه درخواست کفش و لباس گرم کنند، از ما می پرسند که آیا می شود زبان آلمانی یاد بگیرند؟ از همان اول می خواهند زبان آلمانی یاد بگیرند.»

پناهجویان بزرگسال تا زمان اعلام تصمیم نهایی و پاسخ مثبت یا منفی به تقاضای پناهندگی شان، می توانند زبان آلمانی یاد بگیرند.

دولت آلمان بودجه ای دو ساله، معادل یک میلیارد یورو برای کمک به مناطقی که با مشکل تعداد روزافزون پناهجویان روبه رو هستند، در نظر گرفته است و برای هامبورگ نیز هدیه کریسمس ۲۶میلیون یورویی برای مدیریت نیازهای این افراد. از این هدیه چه چیز عاید این پناهجویان می شود؟ اندکی امید و قانونی تازه: قرار است شرایط اعطای اجازه اقامت آلمان برای آنها ساده تر شود.